artykuł nr 1

Zadania Ochronne 2011-2013

Zarządzenie nr 78 Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2010 r. w sprawie zadań ochronnych

dla Parku Narodowego „Ujście Warty”

Na podstawie art. 22 ust. 2 pkt. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2009 r. nr 151, poz. 1220, z póź. Zm.2) zarządza się, co następuje:

§ 1. Ustanawia się zadania ochronne dla Parku Narodowego „Ujście Warty”, zwanego dalej „Parkiem”, na 2011- 2013 r.

§ 2. Zadania ochronne, o których mowa w § 1, obejmują:


1) identyfikację i ocenę istniejących i potencjalnych zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych oraz sposoby eliminacji lub ograniczania tych zagrożeń i ich skutków, które określa załącznik nr 1 do zarządzenia;
2) opis sposobów ochrony czynnej ekosystemów, z podaniem rodzaju, rozmiaru i lokalizacji poszczególnych zadań, stanowiący załącznik nr 2 do zarządzenia;
3) opis sposobów czynnej ochrony gatunków roślin i zwierząt, stanowiący załącznik nr 3 do zarządzenia;
4) wskazanie obszarów objętych ochroną ścisłą, czynną oraz krajobrazową, które określa załącznik nr 4 do zarządzenia;
5) ustalenie miejsc udostępnianych w celach naukowych, edukacyjnych, turystycznych oraz połowu ryb, z podaniem sposobów ich udostępniania, oraz maksymalnej liczby osób mogących przebywać jednocześnie w tych miejscach, które określa załącznik nr 5 do zarządzenia.

 

§ 3. Zarządzenie wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2011 r.

Uzasadnienie do Zarządzenia

Zarządzenie Ministra Środowiska w sprawie zadań ochronnych dla Parku Narodowego „Ujście Warty” jest wykonaniem upoważnienia ustawowego zawartego w art. 22 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 92, poz. 880). Zgodnie z tym przepisem dla parków narodowych, dla których nie sporządzono planów ochrony, minister właściwy do spraw środowiska ustanawia w drodze zarządzenia zadania ochronne.
Identyfikacja istniejących i potencjalnych zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych oraz zakres zadań ochronnych zostały opracowane w formie tabelarycznych zestawień. W zestawieniach określono zagrożenia oraz sposoby i zakres prowadzenia zabiegów w ramach ochrony ścisłej, czynnej i krajobrazowej z podaniem lokalizacji, ich rozmiarem (metry, hektary itp.) oraz określeniem ekosystemów, w których mają być wykonane. Dla wybranych gatunków roślin i zwierząt określono rodzaj zadań ochronnych oraz sposób prowadzenia zabiegów w ramach ochrony czynnej i krajobrazowej.
Realizacja zadań ochronnych na lata 2011-2013 opiera się na prowadzeniu monitoringu przyrodniczego, który stanowi podstawę wiedzy na temat stanu ekosystemów i populacji na terenie PN „UW” oraz punkt wyjścia do planowania dalszych zabiegów ochronnych. Priorytetowym zadaniem PN „UW” jest ochrona rzadkich i zagrożonych gatunków ptaków wodnych i błotnych oraz ich siedlisk. W tym celu podejmuje się aktywną ochronę siedlisk otwartych, w szczególności poprzez usprawnienie sieci melioracyjnej, co pozwoli na kształtowanie optymalnych dla ptaków warunków wodnych. Kolejna grupa zadań związana jest z przywracaniem i utrzymaniem terenów otwartych: usuwanie zarośli wierzbowych, wypas bydła i koni lub koszenie łąk, a także usuwanie populacji obcego gatunku inwazyjnego – rzepienia włoskiego. Natomiast kontrola liczebności obcych drapieżników pozwoli na poprawę warunków gniazdowania i zwiększy sukces lęgowy. Populacje lęgowe i pozalęgowe (przelotne i zimujące) ptaków zostaną objęte monitoringiem poprzez obrączkowanie. Wszystkie w/w zadania maja na celu poprawę warunków bytowania populacji wspomnianych gatunków ptaków, których siedliska – podmokłe tereny otwarte – są zagrożone na skalę europejską ze względu na ogólną intensyfikację rolnictwa.
Gatunkiem wymagającym szczególnego typu użytkowania jest wodniczka, dlatego powierzchnia, na której ten gatunek występuje objęta jest szczegółowym monitoringiem i uzależnionym od jego wyników użytkowaniem. Ochrona populacji gągoła i tracza nurogęsi polega na tworzeniu dogodnych dla nich miejsc lęgowych.
Miejscem wymagającym specjalnej ochrony jest tzw. Królewska Wyspa. Działania zaplanowane na jej obszarze dotyczą przywrócenia możliwości regulacji poziomu wody na jej terenie. Dzięki temu znacznie poprawione zostaną warunki siedliskowe zarówno dla ptaków lęgowych, jak i migrujących. Planowane działania obejmują rekonstrukcję budowli wlotowej z rzeki Warty oraz śluzy w wale Wyspy Królewskiej, a także udrożnienie kanału doprowadzającego wodę. Dodatkowo w południowej części omawianego obszaru planowany jest wypas bydła w celu przywrócenia i utrzymania terenów otwartych.
Podobne cele ma poprawa warunków wodnych w O.O. Polder Północny. Planowana konserwacja podstawowych i szczegółowych urządzeń melioracyjnych oraz konserwacja zastawek, śluz i jazów ma na celu umożliwienie kształtowania optymalnych warunków wodnych dla ptaków podmokłych terenów otwartych.
Innego rodzaju zadaniem jest odstrzał redukcyjny dzików. Wykonywany jest on ze względu na szkody wyrządzane przez populację dzików na łąkach i pastwiskach. Obszary te w większości są objęte pakietami programu rolnośrodowiskowego i jako takie podlegają określonym sposobom użytkowania, m. in. zakazowi przeorywania i włókowania. Buchtowiska w znaczący sposób utrudniają utrzymywanie terenów otwartych zgodnie z zasadami programu rolnośrodowiskowego. Szkody wyrządzone przez dziki na urządzeniach melioracji wodnej mają zasadnicze znaczenie na polderze, którego funkcjonowanie uzależnione jest od systemu melioracyjnego. Zaplanowana liczba osobników do redukcji uwzględnia także naturalne upadki. Podlegają one bieżącemu monitoringowi i co roku stanowią około połowy osobników zaplanowanych do redukcji.
Czynną ochroną objęte zostały także cenne siedliska przyrodnicze, a zarazem związane z nimi cenne, zagrożone oraz chronione prawnie gatunki roślin. W przypadku starorzeczy działania te polegają na aktywnej ochronie poprzez okresowe ich pogłębianie oraz usuwanie nadmiaru biomasy . Zadania te mają na celu spowolnienie sukcesji prowadzącej do przekształcenia się starorzeczy w zbiorowiska szuwarowe. W przypadku murawy napiaskowej ochrona polega na usuwaniu podrostu robinii akacjowej, gdyż jej rozwój spowoduje niekorzystną zmianę warunków świetlnych (zacienienie). Kolejnym cennym siedliskiem wymagającym specyficznego użytkowania jest łąka trzęślicowa. Ten typ łąki jednokośnej wymaga opóźnienia terminu koszenia ze względu na występujące tam gatunki roślin. Opóźnienie koszenia zostało także wprowadzone na łąkach z selernicą żyłkowaną. Aktywną ochroną, polegającą na użytkowaniu jednokośnym, zostały objęte również ziołorośla nawiązujące do łąk ze związku Calthion, które są zagrożone ze względu na powszechne osuszenie terenu. Zaplanowano również usuwanie podrostu robinii akacjowej w miejscach dawnych gospodarstw olęderskich, których pozostałości wraz z występującymi tu roślinami uprawianymi i ozdobnymi stanowią wartość historyczna i kulturową.
Do zadań bieżących należy także utrzymanie dróg dojazdowych do punktów czerpania wody gaśniczej oraz oznakowania tych punktów a także utrzymanie dróg udostępnionych, ścieżek edukacyjnych, miejsc postoju i biwakowych.
Wprowadzony podział obszaru parku narodowego na rodzaje ochrony oraz ustalenie miejsc udostępnianych w celach naukowych, edukacyjnych, kulturowych, turystycznych oraz amatorskiego połowu ryb, opracowano w formie tabelarycznej. Określono również maksymalną liczbę osób mogących przebywać jednocześnie w danym miejscu parku narodowego, udostępnionego dla realizacji wskazanego celu.
Wykonanie zadań ochronnych przyczyni się nie tylko do zachowania walorów przyrodniczo-krajobrazowych, odtworzenia zniekształconych ogniw rodzimej przyrody, ale również do ochrony walorów przyrody przed nadmierną antropopresją.
Wejście w życie zarządzenia nie spowoduje dodatkowych skutków finansowych dla budżetu państwa oraz nie będzie miało bezpośredniego wpływu na budżety lokalnych samorządów. W sposób pośredni będzie miało natomiast wpływ na promocję gmin, na obszarze których park narodowy został utworzony, a tym na samym dodatkowe dochody ze świadczonych usług turystycznych.
Zapisy w projekcie zarządzenia nie mają wpływu na konkurencyjność wewnętrzną i zewnętrzną gospodarki, jak również na sytuację i rozwój regionalny.
Zagadnienia regulowane przedmiotowym zarządzeniem nie mają odzwierciedlenia w prawodawstwie Unii Europejskiej, a więc zarządzenie to nie podlega ocenie co do jego zgodności z prawem UE.